සම්මන්ත්‍රණයක් නොවන සම්මන්ත්‍රණ

පහු ගිය දිනක වැඩ මුළුවක් පැවැත්විණි. ආයතනයක සංයුක්ත සැළැස්මක් සැදීම නිමිති කොට ගෙන එය පැවැත්වුනේ ය.

පළමුවෙන් සාකච්ඡාව සඳහා ගනු ලැබුවේ මෙහෙවර ප්‍රකාශය නිර්මාණය කර ගැනීමේ කටයුත්ත ය.

ආරම්භයේදීම සභාවෙන් අභියෝගයක් පැමිණියේ ය. මුලින් ගත යුත්තේ ආයතනයේ දැක්ම බවත් මෙහෙවර ප්‍රකාශය සළකා බැලිය යුත්තේ ඒ මත පදනම්ව බවත් ඒ අභියෝගයේ සඳහන් විණි.

මේ ගැන මත වාද දෙකක් පවතින බවත් තමන් වඩාත් කැමති මෙහෙවර ප්‍රකාශය පදනම්ව ඉතිරිය ගොඩ නැගීම බවත් ඊට හේතුව මෙහෙවර ප්‍රකාශය ආයතනය කවරක්ද යන්න නිර්වචනය කොට දැක්වීම බවත් අප පවතින්නේ කුමක් නිසා ද යන්න පැහැදිලි කරගත් විට ඉතිරිය පහසු වන බවත් පහසුකම් සපයන්නා කියා සිටියේ ය.

අභියෝගය ඉදිරිපත් කළ තැනැත්තා පසුබාන්නට කැමති වූයේ නැත.

මත දෙකක් පැවති නමුත් එයින් වඩාත් නිවැරදි වන්නේ දැක්මෙන් ආරම්භ කිරීම බවට දැන් තහවුරු වී ඇති බවත් නැවතත් ප්‍රකාශ විය. වැඩි දෙනාගේ මතය වූයේ ද එයයි. ඒ නිසා පහසුකම් සපයන්නා පසු බෑවේ ය.

මගේ හැගීම නම් සම්මන්ත්‍රණයක දී වඩාත් වැදගත් වන්නේ සාකච්ඡාවකට ඉඩ තැබීම ය. වැඩි දෙනා විසින් තනි මතයක් යටපත් කිරීම නොවේ. සිදු වූයේ නම් එයයි. පහසුකම් සපයන්නා ජේෂ්ඨත්වයෙන් මෙන්ම වයසින් ද බාල වීම නිසා ඒ යටපත් කිරීම සඳහා බහුතර මතයට අමතරව යටපත් කළ තැනැත්තාගේ අධිකාරී බලය ද බලපෑවේ යයි මට සිතිණි.

මා වඩාත් කැමැත්තෙන් සිටියේ මේ මත දෙක සාකච්ඡා වනු දැකීමට ය.

අභියෝගය ඉදිරිපත් කළ තැනැත්තා විසින් එක්කෝ තම මතය නිවැරදි වන්නේ ඇයි දැයි පැහැදිලි කළ යුතු ව තිබුනි. නැතිනම් අනෙකාගේ මතය වැරදි ඇයි දැයි පැහැදිලි කරන්නට තිබිණි. අනෙකාට තම මතය නිවැරදි ඇයි ද යන්නට හේතු දක්වන ලෙස කියන්නට ද තිබිණි. ඒ කිසිවක් සිදු වූයේ නැත. සම්මන්ත්‍රණය තවදුරටත් සම්මන්ත්‍රණයක් වූයේ නැත.

මෙයින් වඩාත් නිවැරදි කුමක් දැයි දැන ගැනීමට තිබූ මගේ පවස ද සන්සිදුනේ නැත. එහෙයින් මම අන්තර්ජාලය පිරික්සීමි. ඇත්තටම තවමත් මත දෙකක් පවතී. එකක් අනික අභිබවා ජය ගෙන නැත.

මෙය මගේ පාඨකයන්හට යොමු කළ යුතු යැයි මා සිතුවේ ඒ නිසා ය.

මුල් වන්නේ මෙහෙවර ද දැක්ම ද?

සතර අගතිය – කළමනාකරුවෙකු බැහැර කළ යුතු

සිගාලයන් අමතා බුදුන් වහන්සේ දේශනා කළ සිගාලෝවාද සූත්‍රය අද අපගේ සටහනට නිමිත්තක් කර ගන්නට කැමැත්තෙමි. සෑම ආගමකම සැගවී ඇති මිණිකැට තිබේ. මේ බුදු දහමෙන් අපට සොයා ගත හැකි වූ එවැන්නකි.

පහත සිව් ආකාරයෙන් අගතියට යෑමෙන් වළකින ලෙස එහිදී සිගාලයන්ට බුදුන් වහන්සේගෙන් උපදෙස් ලැබේ.

ජන්දය (ලෝභය ලෙස ද ගත හැකි ය) – යමෙකුට හෝ යමකට ඇති කැමැත්තෙන් අගතියට යෑම.
දෝස – යමෙක් හෝ යමක් සමග ඇති කරගන්නා ද්වේෂයෙන් අගතියට යෑම.
භය – යමෙකුට හෝ යමකට ඇති බියෙන් අගතියට යෑම.
මෝහ – මෝඩකමෙන් අගතියට යෑම.

කළමනාකරුවන්, සමහර විට තමන් නොදැනුවත්වම, මේ අගතීන්ට ගොදුරු වීම නිසා වැරදි තීරණයන්ට එළඹිය හැකි ය. ඒ නිසාම සිය විනාශයත් ඊටත් වඩා ආයතනයේ විනාශයත් ඇති කරන්නෝය. ආයතනයත් නැති කර ගෙන අවසානයේ තමනුත් නැති කර ගන්නෝ ය.

තමන්ගේ හිතවතෙකු හිතවතියක නිසා වැරදි තීරණවලට එළඹෙන කළමනාකරුවන් බොහෝ ය. තමන් අගයන යම් මතවාදයක් යම් දර්ශනයක් නිසා ද කළමනාකරුවන් එවැනි වැරදි තීරණයන්ට එළඹීය හැකි ය. තමන්ට ලැබිය හැකි ලාභයක් නිසා ද එවැන්නකට මග පෑදිය හැකි ය. තමන්ගේ එවැනි යම් කැමැත්තකින් ඇස් අන්ධ කරගන්නා ඔවුන්ට විකල්ප නොපෙනේ. තීරණයෙන් ඇති විය හැකි ප්‍රති විපාක නොපෙනේ. ඉදිරිය නොපෙනේ. පසුබිම, වටපිටාව, පරිසරය නොපෙනේ. මෙසේ අගතියට ගිය විට කැමැත්ත හැරෙන්නට ඉතිරි සියල්ල අතුරුදහන් වෙයි. කැමැත්තෙන් පරල වෙන්නා ඒ මතම පිහිටා තීරණයන්ට එළඹේ. වෙනත් කිසි දෙයකට විවෘත නොවෙයි.

තමන්ගේ සතුරෙකු තමන් අනුමත නොකරන කෙනෙකු වීම නිසා ඒ තැනැත්තාගේ වැදගත් යෝජනාවක් බැහැර කිරීමට කළමනාකරුවෙකු පෙළඹෙන්නට පුලුවන. තමන්ගේ ජාතියේ නොවන තමන්ගේ ආගමේ නොවන තමන්ගේ කදවුරේ නොවන කෙනෙකු සම්බන්ධයෙන් ඇති කරගන්නා ද්වේශය මෙයට සමහර විට පාදක විය හැකි ය. සමහර විට ඒ කිසිවක් නැතත් පෞද්ගලික එදිරිවාදුකමක් ද එයට හේතුවන්නට පුලුවන. එය සමහර විට ප්‍රතිවිරුද්ධ මතවාදයක් සම්බන්ධයෙන් ද විය හැකි ය. එවිට ක්‍රියාකරන්නේ ද්වේශයයි. අන්ධ විය හැක්කේ කැමැත්තෙන් පමණක් නොවේ. ද්වේශයෙන් ද අන්ධ විය හැකි ය.

තමන්ට අනතුරක් හානියක් වීමට ඉඩ ඇතැයි යන බිය නිසා ද වැරදි තීරණයන්ට එළඹිය හැකි ය. ඒ බියෙන් මෙහෙයවනු ලැබූ විට වෙන කිසිවක් දර්ශන තලය තුළ ඉතිරි නොවෙයි. සියල්ල ඉන්පසු පාලනය කරනු ලබන්නේ බිය මගිනි.

මෝහය යනු මෝඩකම ය. තමන් සියල්ල දන්නේ යැයි සිතන්නෙකු බොහෝ විට මෝඩ කමින් මෙහෙයවනු ලබන්නෙකි. දන්නා දෙය දන්නා බව ද නොදන්නා දෙය නොදන්නා බව ද අවබෝධ කර ගන්නා කෙනෙකු මෝඩ කමින් අගතියට යන්නේ නැත. බොහෝ මෝඩයන්ගේ ප්‍රශ්නය වන්නේ බොහෝ දේ නොදන්නා බව පමණක් නොවේ. තමන් දන්නේ මොනවා ද නොදන්නේ මොනවා දැයි නොදන්නා කම ය. එවන් කෙනෙකු අන් කිසි කෙනෙකුට සවන් දෙන්නේ නැත. හෙවිල්ලක් බැලිල්ලක් නැතිව විධාන දෙන්නේ එවැනි අය ය.

මේ සිව් වැදෑරුම් අංශයන්ගෙන් අගතියට නොගිය කෙනෙකුට සියල්ල සලකා බලා දිගු කාලීනව සාධනීය ප්‍රතිඵල ඇති කරන තීන්දුවකට එළඹිය හැකි ය.

අගතියට යන අයගේ සැලකිල්ලට ලක්වන්නේ අගතියට ගිය කාරණය නිසාම එයින් අන්ධ වන කෙනෙකුට සෙසු කරුණු දිගු කාලීන ප්‍රතිවිපාක මග හැරෙන නිසා ම නිවැරදි තීන්දුවක් ගත නොහැකි ය. අද නැතත් හෙට ඔවුන් අර්බුදයකට යාමට නියමිත ය. ඔවුන් සමග ඔවුන් නායකත්වය දෙන ආයතනය/සංවිධානය හෝ රටක් නම් රට ද අගාධයට යනු ඇත්තේ ය.

ප්‍රතිපත්ති වෙනුවට මිත්‍රත්වය තෝරාගැනීම

රුසියාව ශ්‍රී ලංකාවට හිතේෂී ය. එළැඹෙන මාර්තු අග ජිනීවාවලදී ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් ඇමරිකාව ප්‍රමුඛ රටවල් ගෙන එන යෝජනාවේ දී රුසියාව එයට විරුද්ධව චන්දය දීමට ද නියමිත ය. ඒ නිසා රුසියාවේ මිත්‍රත්වය ශ්‍රි ලංකා ආණ්ඩුවට වැදගත් ය.

යුක්රේනයේ ආණ්ඩු පෙරලියත් සමග යුක්රේනයේ ක්‍රිමියානු අර්ධද්වීපයට ඇතුළු වුනු රුසියන් හමුදාව ඒ තුළ වෙනම රාජ්‍යයක් ගොඩ නගා ගැනීමට හෝ ඒ කොටස රුසියාවට එකතු කර ගැනීමට හෝ සූදානම් වෙයි. එයට පක්ෂව රුසියාව ගෙනෙන තර්කය වනුයේ ඒ අර්ධද්වීපයේ බහුතරයක් රුසියන් බස කතා කරන්නන් එනම් රුසියානුවන් සිටින බව ය.

මේ තර්කය යාපනය අර්ධද්වීපය සම්බන්ධයෙන් ඉන්දියාවටත් ගෙන ආ හැකි එකකි.

ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුවට ඒ අනුව ක්‍රිමියානු ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් උභතෝකෝටියකට මුහුණ දීමට සිදු වේ.

තෝරාගත යුත්තේ ප්‍රතිපත්ති ද මිත්‍රත්වය ද යන ප්‍රශ්නයට අපට මුහුණ දීමට සිදුවන බවට මෙය එක් උදාහරණයක් පමණකි. කළමනාකරුවන්ට ද මීට සමාන ප්‍රශ්නයට මුහුණ දීමට සිදු වේ. එවිට ඔහු හෝ ඇය තෝරාගත යුත්තේ කුමක් ද?

ප්‍රතිපත්තිය අත්හැර මිත්‍රත්වය තෝරාගත හොත් තමන්ට මිතුරන් කීප දෙනෙකු හැරෙන්නට කිසිවෙකු ඉතිරි නොවන්නට ඉඩ තිබේ. එවිට ප්‍රතිපත්ති නැති අවස්ථාවාදියෙකුගේ ගොඩට වැටේ. එක දවසක් කියන කතාව ඊළග දවසේ අකුලා ගන්නට එයින් සිදු වේ.

වඩාත් අසීරුතාවයට පත්වන්නේ මිතුරන් අතර ප්‍රශ්නයක දී කවරෙකුගේ පැත්ත ගත යුතු දැයි තීරණය කිරීම ය. එවන් විටෙක තමන් බොහෝ සෙයින් අසරණ වන්නට ද ඒ නිසා ඉඩ තිබේ. ඒ තුළ ඉතිරි මිතුරන් කීප දෙනෙක් ද නැති වන්නට ඉඩ තිබේ. තමන්ගේ කියා ප්‍රතිපත්තියක් නැතිවන තරමට තමන් නිරුවත් වීමට එයින් මග සැලසේ.

තමන් ප්‍රතිපත්තියක රැඳී සිටියහොත් සදාකාලික මිතුරන් නැති වුව ද (එහෙම අය සිටිය හැකි ද යන්න වෙනම ගෙන විමසිය යුතු ය) ප්‍රතිපත්තිය අගයන අයවත් තමන් සමග සිටින්නට පුලුවන.

ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටක වඩා වැදගත් විය හැක්කේ කුමක් ද යන්න විවාදිත ය. මක්නිසාද යත් එහි සංස්කෘතිය තුළම අපේ මිනිහා පරයෙකුට වඩා වැදගත් වන නිසා ය. මෙතැන පරයෙකු යන වචනය භාවිතා කොට ඇත්තේ තමන්ගේ නොවන බව හැඳින්වීමට ය. ව්‍යවහාරයේ දී එයින් අවමානයක් හැගවෙන්නේම පරයෙකු “පරයෙකු“ ලෙසම සළකන නිසා ය. එවිට සිදු වන්නේ මිත්‍රත්වය වෙනුවෙන් ප්‍රතිපත්ති අත්හැර දැමීමට ය.

දිගු ගමනක් යන්නට කැමැත්තෙක් නම් තාවකාලික අවාසි ඇත්තේ වුව ද ප්‍රතිපත්තිම මුල් තැනේලා සැලකීම මගේ මතයේ හැටියට නිවැරදි පියවර ය.

රට වඩා ප්‍රතිපත්ති මූලික රටක් බවට පත් කළ හැක්කේ ද එවැනි අස්ථානයක බොහෝ දෙනා පිහිටන්නේ නම් ය. ආයතනය ප්‍රතිපත්ති මූලික ආයතනයක් කළ හැක්කේ කළමනාකාරිත්වය එවැනි අස්ථානයක පිහිටන්නේ නම් ය.

උඩු ගං බලා යෑම දුෂ්කර වුව ද සමහර විට එසේ නොකර යහපත් වෙනසක් ඇති කළ නොහැකි ය.

මා ගැන වගකිව යුත්තේ කවු ද? මම ද!

මා නිවැරදි ය. යම් වැරැද්දක් මා තුළ ඇතොත් ඒ අනුන් නිසා ය. වග කිව යුත්තේ මා හදා වැඩු මගේ දෙමාපියන් ගුරුවරුන් යහළුවන් හා පොදු සමාජය ය. එහෙමත් නැත්නම් ඒ වැරැද්ද සඳහා පදනම් වූ වතාවරණය ය. වටපිටාව ය. ඒ සඳහා මට පෙළඹවීම් කළ දහසක් කරුණු කාරණා ය. මා ගැහුවා නම් ගැහුවේ අනිකා ඔරවපු නිසා ය. නැතිනම් කොළොප්පම් කළ නිසා ය. සෙම කිපී මා අසනීපව සිටි නිසා ය. පිත ඇවිස්සී මා දුර්වලව සිටි නිසා ය.

බැලුවහම සාධාරණ තර්කයන් ය. එහෙත් පුංචි ප්‍රශ්නයක් ඉතිරි වේ. මේ චින්තනය මට නිවැරදි වීමට කිසිදු ඉඩක් නොතබයි.

මෙහි අනෙත් අන්තය නම් සියල්ල සිදුවන්නේ මගේම වැරැද්දෙන් යැයි සිතීම ය. අන් අයෙක් වැරැද්දක් කළේ මගේ දුර්වලකම නිසා ය. මම නිසි පරිදි කටයුතු නොකළ නිසා ය. ඒ වතාවරණය හා වටපිටාව මා විසින් ඉල්ලා ගත් නිසා ය (උදාහරණයක් ලෙස මා දූෂණය කරන ලද්දේ කොට ගවුමක් ඇඳ සිටි නිසා ය). මා එයට විහින් අැතුළු වී තිබේ. ඒ මොකුත් නැතත් එය මගේ කරුමය හෝ අවාසනාවම විය හැකි ය.

බැලුවහම ඒවා ද සාධාරණ තර්කයන් ය. එහෙත් පුංචි ප්‍රශ්නයක් ඉතිරි වේ. මේ චින්තනයෙන් අවසානයේ ඉතිරි වන්නේ තමන් පිළිබඳ විශ්වාසය අහිමි කරගත් හීන මානයකින් පෙළෙන ශරීර කුඩුවකි. එය සෑම දෙයින්ම අයින් වීමට, ඉවත් වීමට, මග හැර යාමට එම ශරීර කූඩුව පොළඹවයි. මා තවදුරටත් අකර්ණම්‍ය කරවයි. අසරණ කරවයි. ආත්ම විශ්වාසය බිංදුවටම බස්සවයි.

වෙනස් මාවත් ඔස්සේ වුව ද අන්ත දෙකම මා ගෙන යන්නේ එකම තැනකට ය.නරක තැනකට ය. අයහපත් තැනකට ය.

සාර්ථකත්වයක් ලැබූ විට එයට හේතුව තමා ලෙස පමණක් දැකීමටත් අසාර්ථක වූ විට ඊට හේතුව පරිසරය හෝ වතාවරණය ලෙස දැකීමටත් කටයුතු කරන මිනිසුන්ට වෙනත් මිනිසුන්ට නැති සවියක් ද තිබේ. ඒ නොබිඳ ගත් ආත්ම විශ්වාසය යි. ඒ නිසාම ඔවුහු දෙවැනි කී අය මෙන් නොව දිගින් දිගටම අභියෝග බාර ගනිති. වැරදි කරති. ඒවා ගැන නොතැවෙති. ඒ නිසාම ඔවුන් ක්‍රියාශීලී ය. උද්යොගීමත් ය.

සාර්ථකත්වයක් ලැබූ විට එය වටපිටාවටත් අසාර්ථක වූ විට එහි වගකීම තමන්ටත් පවරා ගන්නා දෙවැනි ගණයට අයත් අය ඒ නිසාම වැරැද්දක් වූ විට ඊට ඇති තමන්ගේ දායකත්වය සොයන්නට පෙළඹේ. ඒ නිසාම ඒ වැරදි හදාගන්නට ඔවුන්ට වැඩි ඉඩක් ලැබේ. ඒ නිසාම ඔවුන් සංවර්ධනය වේ. ඔවුන් හැම විටම අලුත් දෙයක් වඩා දියුණු කරන ලද දෙයක් කරන්නට උනන්දු වේ.

වෙනස් මාවත් දෙකක් ඔස්සේ වුව ද ඔවුන් දෙගොල්ලන්ම යන්නේ එකම තැනකට ය. හොඳ තැනකට ය. යහපත් තැනකට ය.

එහෙම බැලූවිට අන්ත දෙකේම යහපත් යමක් ද අයහපත් යමක් ද තිබේ. මේ දෙකේම යහපත් දේ ගෙන අයහපත් දේ ඉවත දැමිය හැකි නම් අප ගොඩ ය.

යම් සිද්ධියක ප්‍රතිඵලය සම්බන්ධයෙන් බොහෝවිට තමාත් වතාවරණයත් යන දෙකම බලපාන්නේ ය. ඒ එක එකක බලපෑමේ තරම හොඳින් තේරුම් බේරුම් කර ගැනීමට කළමනාකරුවෙකුට හැකි විය යුතු ය. තරාදියේ දෙපැත්ත තුලනය කර ගැනීමට ඔහුට / ඇයට හැකි විය යුතු ය. ආත්ම විශ්වාසය පළුදු නොකොට උගන්නට ද එවිට කළමනාකරුවෙකුට හැකි වනු ඇත්තේ ය.