තීරණ ගැනීමේදි සමහරු බුද්ධියත් සමහරු හදවතත් භාවිතා කරති. හෙට අනිද්දා මේ රටේ ජනතාවට ද තීන්දුවක් ගැනීමට තිබේ. එතැන දී ඔවුන් මෙයින් කුමක් භාවිතා කරන්නේ ද යන්න මත රටේ මෙන්ම අපේ අනාගතය ද බොහෝ දුරට තීරණය වනු ඇත්තේ ය. ඒ ඔස්සේ කතා කරන්නේ වුව ද තීරණ ගැනීම සම්බන්ධයෙන් කවර විටෙක වුව ප්‍රවේශම් වීමට අපට මේ සාකච්ඡාව වැදගත් ය.
මේ වචන දෙකම මේ ලිපියේ යොදන්නේ එහි වාචික අර්ථයෙන් නොවේ. එහි ව්‍යවහාර අර්ථයෙනි.
මෙහිදී බුද්ධිය පාවිච්චිය යනුවෙන් අදහස් කළේ කරුණු සංඛ්‍යාෙල්ඛන විමසා සියලු කෝණයන්ගෙන් බලා සියලු මානයන්ගෙන් මැන ළග මෙන්ම දුර ද බලා තාර්කිකව යම් තීරණයකට එළඹීම ය.
හදවත භාවිතය යන්නෙන් අදහස් කළේ අතීත බැඳීමක් සහෘද හැගීමක් හෝ එවැනි තාර්කික නොවන හිතේ ඇතිවන කිසියම් ප්‍රකාශ කළ නොහැකි කිසියම් බලපෑමක් ඔස්සේ තීරණයකට එළඹීමට ය.
බුද්ධියෙන් මෙහෙයවන්නා ගන්නා තීරණ හදවතින් ගන්නා තීරණවලට වඩා බොහෝ සෙයින් වෙනස් වන්නට ඉඩ තිබේ.
සිද්ධාර්ථ කුමරු යසෝදරා දේවිය අතැර ගිහිගෙය හැරපියා යන තීරණය හදවතකින් ගත හැක්කක් නොවේ. ඒ තීරණයට එළඹෙන්නේ සිය පුත් කුමරා උපන්දිනයේ වීම එය තවදුරටත් දුෂ්කර වේ.
බුද්ධියෙන් ගන්නා තීරණයක දී එහි ඵලය වෙනස් වන්නේ කෙනෙකුගේ වටිනාකම් (හර පද්ධතිය/ ආචාර ධර්ම) නිසා පමණ ය. ඒ නිසා එකම වටිනාකම් ඇති වෙනස් අය පවා බුද්ධිය නිසි ලෙස භාවිත කරන්නේ නම් එකම නිගමනයකට පැමිණෙනු ඇත්තේ ය.
එහෙත් හදවතෙන් තීරණ ගැනීම අතිශයින් පෞද්ගලික කාරණයකි. එය කෙනෙකුට දැනෙන විදිහ මෙන්ම ඔහු/ඇයගේ අතීතය ද සමගින් බැඳි පවතින්නේ ය. එපමණක් නොවේ. ඔහු/ ඇයගේ භාවය (mood) මත ද එය රඳා පැවතිය හැකි ය. ඔහු/ඇය කිසියම් දෙයකින් මත්ව සිටින්නේ ද යන්න මත ද එය රඳා පවතින්නේ ය.
මත් විය හැක්කේ මද්‍යසාරයෙන් හා මත්කුඩු වලින් පමණක් නොවේ. සල්ලිවලින් ද බලයෙන් ද කෙනෙකු මත්විය හැක්කේ ය. ප්‍රේමයෙන් ද කෙනෙකු මත්විය හැක්කේ ය.
ප්‍රේමවන්තයින් ප්‍රේමයෙන් අන්ධවී ඇතැයි කියන කියමන පිටුපස ඇත්තේ ද මේ සත්‍යය යි. අන්ධ විය හැක්කේ ප්‍රේමයෙන් පමණක් නොවේ. දේශප්‍රේමයෙන් ද කෙනෙකු අන්ධ විය හැකි ය.
මෙසේ තීරණවලට එළඹෙන අය තම තීරණයන් විමසුමට ලක් කිරීමට කැමති නැත. තර්කයට විවාදයට බදුන් කරනවාට කැමති නැත. එවන් විටක ඔවුන්ගේ හැසිරීම ආවේගාත්මක ය. ලෙහෙසියෙන් පරල වන සුළු ය. කටින් බැරිවෙන කොට ඔවුහු අත පයේ ද පිහිට පතන්නෝ ය.
බොහෝ වෙලාවල බුද්ධිය පාවිච්චි කරන අය පවා හදිසියෙන් හදවතට යටවෙනු දකින්නට පුළුවන. එහෙත් හදවතින් තීරණ ගනු ලබන අය බුද්ධිය පාවිච්චි කරනුයේ අවම වශයෙනි. ඒ ද බොහෝ විට තීන්දුව ගැනීමට නොවේ. තීන්දුව නිවැරදි යයි අන් අයට ඒත්තු ගැන්වීමට ය. එය බොහෝ අවස්ථාවල අවසන් වනුයේ ආවේගයෙන් වීමේ ඉඩකඩ ද වැඩි ය.
මේ රටේ ජනතාව අගෝස්තු 17 දා හදවත අකුළා බුද්ධියෙන් තීරණයන්ට එළඹුනොත් හොඳ ය. හදවත කියන දේ වැරදෙන්නට ඉඩ ඇති බැවිනි. එය එවෙලේ පවතින මූඩ් (mood) එක අනුව පවා වෙනස් විය හැකි බැවිනි.
අගෝස්තු 17 දා පමණක් නොව අපේ ආයතන තුළ ගන්නා තීරණ සම්බන්ධයෙන් ද මේ සටහන අදාළ ය. හදවත පැත්තකින් තබා බුද්ධියට ඇමතීමට, විශේෂයෙන් තීරණය ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේ ආරම්භයේ දී එය පැත්තකින් තබා නිදහස්වීමට, අපට හැකි වෙතොත් අප ගොඩ ය.
Management in Sinhala 