- නිශාන්ත කමලදාස
කෙනෙකු ඉගෙන ගන්නා ක්රම කීපයකි. එකක් නම් පොත පතින් ඉගෙනුම ය. ලැබෙන්නේ න්යායික දැනුම ය. සංවිධිත දැනුම ය. පවතින රටා නිරීක්ෂණයෙන් කල්පිත ගොඩ නගා ඒවා පරීක්ෂණයට භාජනය කොට ඒවා කුමන අවස්ථාවල දී සත්යය වන්නේ දැයි උරගා බලා ගොඩ නගා ගත් දැනුම ය. පෙරා ගත් දැනුම ය.
අනෙක කෙනෙකු කිසියම් ක්රියාවක් කිරීමේ දී කරන වැරදි තුළින් උගෙන ලබා ගත් දැනුම ය. වැරදුනේ ඇයි දැයි විමසා එය නැවත නොවන්නට සිදු කළ යුත්තේ කුමක් දැයි විමසා ගොඩ නගා ගත් දැනුම ය. ඒවා මිනිසුන් හඳුන්වන්නේ අත්දැකීම් හා පළපුරුද්ද කියා ය.
පොත පතින් අප ලබා ගන්නේ අනුන්ගේ දැනුම ය. ඒවා අපේ දැනුම බවට පත් වන්නට නම් ඒ දැනුම අප භාවිතා කළ යුතු ය. එසේ නොකරන ලද දැනුම ආගන්තුක ය. ඊට ප්රතිපක්ෂ ව අත්දැකීමෙන් හා පළපුරුද්දෙන් ලබා ගන්නා දැනුම දැනටමත් ඇඟට ජීරණය වී හමාර ය. ඒවා නැවත අපේ කර ගැනීම අවශ්ය නැත. ඒ නිසා ම පොත පතින් අප ලබා ගත් දැනුමට වඩා ඒවා අපට ආසන්න ය. අපේ ම යැයි කිව හැකි ය. අපේ අගැයුමට එය වඩාත් ලක් වන්නට එය ද හේතුවකි.
ඇතැම් තැනක පොත පතේ දැනුම විහිළුවට ලක් වන්නේ මේ ආගන්තුක භාවය නිසා ය. බොහෝ දෙනෙකු පොත පතේ දැනුම විහිළුවට ලක් කරන අනෙක් හේතුව ඒ දැනුම ලබා ගැනීම වෙහෙස කර වීම ය. ඒ සඳහා අමතර ශක්තියක් වැය කළ යුතු වීම ය. ඊට කම්මැලි වීම ය. එය අගරු කොට ඒ දුකින් මිදීමට ඔවුන් තුළ ඇති කැමැත්ත ය. ඒවා කිසියම් දවසක අපට උදව් වන්නට හෝ කිසි දා උදව්වක් නොවන්නට ද ඉඩ තිබෙන නිසා ඒ පිළිබඳ මිනිසුන්ගේ ප්රමාණවත් උනන්දුවක් නැති වීම ය. ඒ නිසා ම ඒ දැනුම විභාග සමත් වීමට ඔබ්බෙන් යමක් ඉටු නොකරන ද නිසා ය.
යම් දැනුමක් ජීවිතයට යොදා ගන්නේ නැතිනම් ඒ දැනුම රඳන්නේ නැත. පොත පතේ දැනුමට ද සිදු ව ඇත්තේ ඒ සංගෙඩිය ම ය. තමන් සරසන ආභරණයක් ලෙස මිස තමන්ට භාවිතා කළ හැකි මෙවලමක් ලෙස බොහෝ අය පොත පතින් ලබන දැනුම සලකන්නේ නැත. එය ද මේ තත්වයට තවත් හේතුවකි. පොත පතේ දැනුම ලබා ගත් අය හැසිරෙන ආකාරය ද ඒ දැනුම පිළිබඳ සැක සංකා ඉපදීමේ සමත් ය.
අත්දැකීමෙන් හා පළපුරුද්දෙන් දැනුම ලබා ගැනීම පොත පතින් දැනුම ලබා ගැනීම තරම් අපහසු නොවූව ද එය ඉබේ මෙන් සිදු වන්නේ වුව ද ඒ සඳහා අධික කාලයක් වැය වන්නේ ය. වැරදි රාශියක් කළ යුතු වන්නේ ය. පොත පතේ දැනුම ලැබුනේ නම් මග හැරිය හැකි ව තිබූ වැරදි රාශියක් ද කළ යුතු වන්නේ ය. එසේ ලබා ගත් දැනුම උත්කර්ෂයට නැංවීමට කෙනෙකු තුළ ඇති උනන්දුව සාධාරණ ය. අප යමකට විශාල ආයෝජනයක් කර ඇති විට ක අපට ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇති බැඳීම විශාල ය.
අත්දැකීමෙන් හා පළපුරුද්දෙන් ලබා ගත් දැනුමට මෙසේ වටිනාකමක් හිමි වුව ද එය අතිශයින් සීමිත බව ද කිව යුතු ය. එක් සන්දර්භයක එක පරිසර තත්වයක අප ලබා ගන්නා දැනුම ඒ තත්වය වෙනස් වූ විට ඒ ලෙස ම භාවිතා කළ නොහැකි බැවිනි.
හමුදාවක දක්ෂතා පෙන්නූ අය සිවිල් සංවිධානයක දී අසමත් වන්නට ඉඩ තිබේ. ඒ දෙක වෙනස් සන්දර්භ බැවිනි. හමුදාවක සෙබළු අණ ඒ ලෙස ම පිළිපැදීමට පුරුදු පුහුණු කර ඇති නමුත් සිවිල් සංවිධානයක අනුගාමිකයින් පෙළඹවීමට වෙනත් උපක්රම අනුගමනය කළ යුතු ය. හමුදා සන්දර්භයක දී පොදුවේ යොදන අධිකාරී බලය ප්රමාණවත් විය හැකි නමුත් සිවිල් සංවිධානයක සමහර විට වඩා වැදගත් වන්නේ එක් එක් පුද්ගලයා වෙන වෙන ම තේරුම් ගෙන ඒ අනුව ඔවුන් අභිප්රේරණය කිරීමේ හැකියාව ය. දක්ෂතාව ය.
ෆැක්ටරියක කම්කරුවන් අධීක්ෂණය කර ලබා ගත් අත්දැකීම් විද්වත් කණ්ඩායමකට නායකත්වය දීමේ දී උදව් වන්නේ සුළුවෙනි. විවිධ නායකත්ව ශෛලීන් ගැන පොත පතින් උගත් අයෙකු එක් එක් නායකත්ව ශෛලිය වැඩ කරන්නේ කුමන සන්දර්භයක දී ද යන්න දන්නා නිසා ම තමන්ගේ නායකත්ව ශෛලිය සන්දර්භය අනුව වෙනස් කර ගනී. කාලයක් තිස්සේ පුරුදු පුහුණු වී ඇති ශෛලියක් වෙනස් කර ගැනීම පහසු නැත. ඒ සඳහා අවශ්ය දැනුම නැත්නම් එවැනි විකල්පයක් තිබේ ද යන්න වත් අවබෝධ කර ගන්නට බැරි ය.
මට හිතෙන්නේ ප්රශ්නය ඇත්තේ මේ දැනුම් පද්ධති දෙකෙන් එකක් තෝරා ගෙන ඒ තෝරා ගත් පද්ධතිය උඩ දමන්නට අප කරන වෑයමේ ය. ඒ තුළ අනෙක අහිමි කර ගැනීමේ විපාකයේ ය.
අප කළ යුත්තේ පොත පතින් ලැබූ දැනුම අපේ ජීවිතයට සම්බන්ධ කර ගැනීමට උත්සහ කිරීම ය. එය ඔස්සේ අපේ අත්දැකීම් විග්රහ කර ගන්නට උත්සහ කිරීම ය. ඒ හරහා පොත පතේ දැනුම ජීවිත අත්දැකීම් හා බද්ධ කර ගැනීම ය.
අප තේරුම් ගත යුත්තේ පොත පතේ දැනුම වූ කලී අත්දැකීම් ඇසුරෙන් ම බිහි වූවක් බව ය. එක් පුද්ගලයෙකුගේ නොව මනුෂ්ය සංහතියේ ම අත්දැකීම් ගොනු කිරීමට ගත් උත්සහයක් තුළ බිහි වන්නක් බව ය. ඒ නිසා ම එහි වැදගත් කම අඩුවෙන් තක්සේරු කළ නොහැකි බව ය.
වඩාත් සාධනීය ඵල නෙලා ගන්නේ පොත පතේ දැනුමත් තම අත්දැකීමුත් ඒකාග්ර කරමින් භාවිතා කරන පුද්ගලයා ය. පළමු ක්රම දෙක වෙනුවට තුන් වෙනි ක්රමයක් අනුගමනය කරන පුද්ගලයා ය. ඒ නිසා ම එක කඳවුරක් තෝරා ගෙන ඒ වෙනුවෙන් කඹුරන්නේ නැති ව මේ දෙක ම නිදහසේ සහ සංයුක්ත ලෙස භාවිතා කිරීමට අපි ඉටා ගනිමු. වෙන කුමකට භේද තිබිය හැකි වූව ද දැනුමට භේද නැත.