දෘඩ භාවය හා නම්‍යශීලිත්වය – කළමනාකරුගේ තේරීම


අපට අවශ්‍ය ඒකාධිපති පාලනයක්ය යන්න විටින් විට ඇසෙන කතාවකි. මේ ලග දී සංගීතඥ වික්ටර් රත්නායක ද එසේ කියා තිබුනේ ය. ඒ විකෘති ගීත ගයන අයට දැඩි දඩුවම් කරනු සඳහා ය. නායකයෙකු තම අනුගාමිකයන් කෙරෙහි දැඩිව සිටිය යුතු ද නැතිනම් නම්‍යශීලී විය යුතු ද යන්න අතිශය විවාදයන්ට ලක් ව ඇති කරුණකි.

මේ සම්බන්ධයෙන් දැඩිව සිටිය යුතුය යන කියන පාර්ශවය ඒකාධිපතිත්වයන් යටතේ රටවල් ලබා ගෙන ඇති ජයග්‍රහණයන් ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇති අනභිබවනීය සාධකය ලෙස දක්වති. එහෙත් අප සියලු දත්ත ගැන සැළකිලිමත් වේ නම් ඒකාධිපතිත්වය රජ කළ වෙනත් බොහෝ රටවල අදටත් ඇත්තේ දිළිඳු කමේ පතුලේ බව අපට පෙනෙනු ඇත්තේ ය.

ඊට සමානව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඇති රටවල් සමහරක් සාර්ථක යයි ඔය කියන ඒකාධිපති රටවල් අභිබවා දියුණුව කරා ළඟා වී ඇති බව ද ලෝකය සිසාරා බලන විට අපට පෙනේ.

රටකට උචිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නිදහස මානව හිමිකම් ඇතුළත් වඩා නම්‍යශීළී පාලන රටාවක් ද ඒවා රටේ උන්නතිය සඳහා යටපත් කළ දැඩි පාලන රටාවක් ද යන ප්‍රශ්නයට උත්තර පවා ලෝකය දෙස බලා සොයා ගත නොහැකි බව මෙයින් පෙනී යයි.

කළමනාකරණය සම්බන්ධ පර්යේෂකයන් සොයා ගෙන ඇති ආකාරයට කුමන හෝ පාලනයක් නැති අසීමිත නිදහස ඇති කළමනාකර රටාවන් මෙන්ම දැඩි පාලනයකට යටත් කරන ලද කළමනාකරණ රටාවන් ද අයහපත් හා හීන ප්‍රථිඵල ඇති වීමට බලපායි.

ඔවුන්ට අනුව අවශ්‍ය වන්නේ පළල් රාමුවක් තුළ නම්‍යශීළීත්වයට ඉඩ කඩ සළසන කළමනාකරණ රටාවකි. රාමුව සීමාව හඟවයි. සීමාව තුළ බොහෝ අත්හදා බැලීම්වලට ඉඩ කඩ තිබේ.

හරියට අපේ ඇට සැකිල්ල මෙන් රාමුව දැඩි ය. එය වෙනස් කිරීමට ඉඩක් නැත. එහෙත් ඒ රාමුව තුළ බොහෝ වෙනස්කම් වලට නිදහස තිබේ. හරියට අපේ ලේ මස් නහර තුළ තිබෙන්නාක් මෙන් නම්‍යශීළීත්වයක් එහි ඇත. ඇට සැකිළ්ල දැඩි වන විට ඉතිරි සියල්ල මෘදු ය.

හරියට පරිගණකයේ ඇති දෘඪාංග සහ මෘදුකාංග වගේ ය. මෘදුකාංග පහසුවෙන් වෙනස් කළ හැකි ය. එය පවතින්නේ පහසුවෙන් වෙනස් කළ නොහැකි දෘඪාංග ඇසුරේ ය.

චීනය තුළ මුල දී තිබුනේ දැඩි පාලනයකි. දුප්පත් කමෙන් චීනය ගොඩ ආවේ එය වෙනස් කර ගැනීමත් සමග ය. චීනයට තව දුරටත් ඉදිරියට යා හැක්කේ තව තවත් නිදහස හා නිර්මාණශීළීත්වයට ඉඩකඩ සළසන කළමනාකරණ රටාවකට මාරුවීමෙන් පමණකි.

ඒ නිසාම රට තුළ ආයතන තුළ ඒකාධිපතිත්වයක් දැඩි පාලනයක් අවශ්‍ය යැයි කියන අය දැඩි විය යුත්තේ කවර දේ සම්බන්ධයෙන් ද නිදහස තිබිය යුත්තේ කවර දේ සම්බන්ධයෙන් ද යන්න පිළිබඳව ද නිවැරදි අස්ථානයක සිටිය යුතු ය.

නීතියේ ආධිපත්‍යය පිළිබඳව අප දැඩි විය යුතු ය. වැරදි කරුවන්ට දඩුවම් දීමට ද නීතිය අකුරට ක්‍රියාත්මක කිරීමට ද අප දැඩි විය යුතු ය. එහෙත් අදහස් පළ කිරීමට විකල්ප යෝජනා ගෙන ඒමට හැකි නම්‍යශීළිත්වයක් ද ඒ සමග ඇති කර ගත යුතු ය.

රටක් සම්බන්ධයෙන් පමණක් නොව ආයතනයක් සම්බන්ධයෙන් ද එය සත්‍යය වෙයි. දෘඪභාවය හෝ නම්‍යශීලිත්වය යන දෙකින් එකක් නොව ඒ දෙකෙහිම සවිඥානාත්මකව කරන සංකළණයක් තුළින් පමණක් අපට වඩා සාර්ථක ආයතන රටාව ගොඩ නගා ගත හැකි ය.

ඝෝසාවට බිය වී අකුළා ගැනීමේ දෝසය


“ගම් වැසියෝ රංචු ගැසී එක්තරා විනීත කාන්තාවක් ලුහු බඳින්නට පටන් ගත්හ. ඊට හේතුව ගමේ ශල්‍ය වෛද්‍යවරයා වන කරණවෑමියාගේ ශාන්ති කර්ම – එනම් ලේ ගලන්නට සැළැස්වීම හා විරේක කරවීම වැනි නියම ක්‍රම – නොයොදා ලෙඩුන් නෑවීම, සේදීම, ආහාර පාන දීම වැනි යක්ෂයාගේ උපක්‍රම භාවිතා කරමින් ඇය ලෙඩ සුව කරන්නී යැයි ප්‍රසිද්ධ වීම ය. ඔවුන්ගෙ ලුහුබැඳීම නොකඩවා කෙරුණෙන් අවසානයේ හෙම්බත් වූ ඇය බිම ඇද වැටුනා ය. ඔවුහු ඇය ගසක් වෙත ඇදගෙන ගොස් අත්තක් උඩින් කඹයක් දමා කෙළවරක තොණ්ඩුවක් සෑදූහ. කීප දෙනෙකු ඇය අල්ලා ගෙන සිටි අතර ඇය වැළපෙමින් යාඥා කරන්නට වූවා ය.

ඔව්හු ඒ කාන්තාව එල්ලා දැමූහ. මගේ හදවත තුළින් ඈට අනුකම්පා කළ නමුත් මමත් ඈට ගලක් ගැසුවෙමි. මා එසේ කළේ සියල්ලන්ම ඇයට ගල් ගැසූ නිසාත් සෑම අයෙකුම තමන් ළගින් සිටින්නා දෙස බැලූ නිසාත් අනෙත් අයත් කරන දෙයම මාත් නොකළේ නම් එය ඔවුන්ට පෙනී මා ගැන කතා කරන්නට පටන් ගන්නා නිසාත් ය.සාතන් මහ හඩින් සිනාසෙන්නට විය. සාතන් හිනා වුනේ මට ද?

ඔව් ඔයාට තමයි. ඒ වුණාට මං අනිත් අයටත් හිනා වුණා.

ඇයි?

මෙහෙමයි. එතන හිටියා මිනිසුන් හැට අට දෙනෙක්. එයින් හැට තුන්දෙනෙකුට ගල් ගහන්න කැමැත්තක් තිබුනේ නෑ ඔයාට වගේම. ඔයාලා හැදිල තියෙන්නෙ බැටළුවන්ගෙන්. රැල පාලනය වෙන්නේ ටික දෙනෙකු අතින්. මිනිස්සු තමන්ගෙ හැගීම් අදහස් පාලනය කර ගෙන වැඩිම ශබ්දයක් ඇති කරන ටික දෙනා පස්සෙ යනව. මිනිසුන් වැඩි දෙනෙක් කරුණාවයි. වේදනා ඇති කරන්න කැමති නෑ. ඒ වුණාට අනුකම්පාවක් නැති ආක්‍රමණශීලී ටික දෙනෙකු ඉදිරියේ තමන්ගෙ හැගීම් ප්‍රකාශ කරන්න තරම් ඔවුන් එඩිතර නැහැ.“

ඉහත දැක්වූයේ රාණී සේනාරත්න රාජපක්ෂ විසින් පරිවර්තනය කරන ලද මාක් ට්වේන්ගේ අද්භුත මිනිසා නම් කතාවේ කොටසකි.

බහුතරයට අනුගත වීමක් ලෙස බොහෝ දෙනා දකින්නේ මේ අතිශය සුළුතර පිරිසකගේ ඝෝසාවට බිය වීමේ කතාව ය.

අප බිය වැඩි දෙනාගේ මතයට නොවේ. වැඩියෙන් සද්දය උපදවන මතයට ය. එයට හේතුව එය වැඩි දෙනාගේ මතය ලෙස පෙනීම ය. දැනීම ය.

මේ ඝෝසාව ආයතනයක් රටක් වැරදි දිසාවට ගෙන යෑමට තරම් ප්‍රබල වන්නට පුලුවන.

The ultimate tragedy is not the oppression and cruelty by the bad people but the silence over that by the good people.

Martin Luther King, Jr.

සාහිත්‍ය ද කළමනාකරුවෙකුට ලෝකය තේරුම් ගන්නට වටිනා ප්‍රවේශයක් මනෝ විද්‍යාව හා සමාජ විද්‍යාව තරමටම සළසන්නේ ය.

ඊයේ අවසන් ගමන් ගිය නෙල්සන් මැන්ඩෙලා


Mandela-quote-braveryසරල අව්‍යාජ සිනහවකින් යුත් ඒ සුන්දර මිනිසා දකුණු අප්‍රිකාව වර්ණ භේදයෙන් ගලවා ගැනීමට වසර 27 ක් සිර බත් කෑවේ ය. තමන් හිර භාරයේ රදවා සිටි අයට සමාව දුන්නේ ය. තමන් හිර භාරයේ රඳවා සිටි සුදු පාලකයා වන ක්ලාර්ක් සමග එක්ව හිරේ රැඳී සිටිය දී ම සුදු කළු භේදයෙන් තොර රටකට පදනම දැමීමෙන් නොනැවතී ඔහු සමග එක්ව නොබෙල් සාම තාග්‍යය ද බෙදා ගැනීමට එක වේදිකාවකට, තම පිලේම අන්තවාදීන්ගේ විරෝධය මැද්දේ, ගොඩ වුනේ ය. සුදු කළු භේදය තමන්ගේ පැවැත්ම සඳහා භාවිතා කිරීමෙන් වැළකුණේ ය.වරදකාරිය වූ තම බිරිඳට දඩුවම් දිය යුතු බව විශ්වාස කළේ ය. ඒ අනුව කටයුතු කළේ ය. බලයේ රැදෙන්නට අවසර තිබියදී බලය අත් හැරියේ ය.

ඒ සියල්ල පරිත්‍යාගයන් ය.

වඩා වැදගත් දේ වෙනුවෙන් කරන ලද ‘කුඩා‘ පරිතාග්‍යයන් ය. ඒ ඔහුගේ කෝණයෙන් බැලූ විට ය. අපට නම් ඒවා ලොකු පරිතාග්‍යයන් ය. හිතන්නට වත් බැරි පරිතාග්‍යයන් ය.

කුඩා දෙයක් පවා පරිත්‍යාග කරන්නට අසමත් අප පුංචි මිනිසුන් වන විට ඔහු දැවැන්තයෙකු වන්නේ ඒ නිසා ය.

දෙන්නේ නැතිව ගන්නට බැරි ය. ඔහු වර්ණ භේද වාදය ජය ගත්තේ ය. ඒ සඳහා ජිවිතයේ හොදම කොටස දුන්නේ ය.

විශ්වාස කරන්නේ නැතිව දිගු කාලීන සම්බන්ධයක් ගොඩ නැගිය නොහැකි ය. ඔහු සුදු කළු සමගිය ඇති කර නව රටකට අඩිතාලම දැමී ය. ඒ සදහා හේ කල්ලන් ද ඒ පමණටම සුද්දන් ද දායක වනු ඇතැයි තරයේ විශ්වාස කළේ ය.

අනුන්ට සමාව දීමත් තමන් සම්බන්ධයෙන් දැඩි බවක් රදවා ගැනීමත් නොකර අනභිබවනය කළ නොහැකි බලවේගයක් තැනිය නොහැකි ය. ඔහු ඒ බලවේගය ගොඩ නැගුවේ ය. ඒ සදහා සුද්දන්ට සමාව දී තම බිරින්දෑට දඩුවම් දුන්නේ ය.

අතීතය තුළ එරෙන්නේ නැතිව අනාගතය දෙස බලන්නට ඔහුට තිබූ හැකියාව සාදු ගුණයෙන් තොරව ඇති කර ගැනීම අමාරු ය.

ඔහු සරල ය. සුන්දර ය. හාස්‍යයට ලැදි ය. මෛත්‍රීෙයන් යුක්ත ය.ඒ ලක්ෂණ වලින් තොරව දැවැන්ත යමක් ඇති කළ නොහැකි ය.

පාරේ ඇති කටවුට් වලට වඩා ප්‍රබල වන්නා වූ සුළගින් ගලවා ලිය නොහැකි තාර ගා විකෘති කළ නොහැකි ප්‍රතිරූපයක් මිනිස් හදවත් තුළ ගොඩ නගන්නට ඔහුට හැකි වන්නේ ඒ නිසා ය.

එක රටක මිනිසුන් නොව ලොව නන් දෙස මිනිසුන් ගේ හදවත් වලට කතා කිරීමට ඔහු ශක්තිය ලබන්නේ ඒ නිසා ය.

ඔහු වන්දනා මාන කරන අපට ඔහුගෙන් කාලක් අනුගමනය කරන්නට ශක්තිය ලැබේ නම්?

එසේ ලැබේවා යයි පතමු.

නවකවදය ඇත්තේ සරසවියේ විතර ද? නව ආයතනයක දොර අභියස….


නවකවදය යන පදය ඇසුණු පමණින් බොහෝ දෙනෙකු එය සම්බන්ධ කරන්නේ සරසවියට ය. එය සමග අෑඳෙන්නේ රුදුරු වෙස්ගත සරසවි ශිෂ්‍යයකුගේ රූපයකි. හෙට අනිද්දා සරසවිය විවෘත කළ විට ජන මාධ්‍ය නවක වදය සම්බන්ධ තොරතුරුත් රැගෙන ඔබ ඉදිරියට එනු ඇත්තේ ය. නවක වදය ඇත්තේ සරසවියේ විතර ද?

සරසවියේ තරම් දරුණුවට නැතත් බොහෝ ආයතනවල ද ව්‍යාපාරික ස්ථානවල ද මෙය ක්‍රියාත්මක ය. නවකයන්ට එරෙහිව එලිපිට නැතත් ඉතා සියුම්ව මේ වදය ක්‍රියාත්මක ය.

නවකයා කවරෙකු වුව ද ඔහු තමන්ගේ කෙනෙකු ලෙස ගන්නට පෙර අත්හදා බැලීමේ කාලයකට යටත් කරනු ලැබේ. ඔහු කවර ක්ෂේත්‍රයක දස්කම් දක්වා ඇති කොතරම් අගනා ඔස්තාද් කෙනෙකු වුව ද මේ කාලය තුළ තරමක් පීචංව දිවි ගෙවීමට ඔහුට සිදු වේ. ඔහුට ඇත්තේ දෙවැනි පන්තියේ පුරවැසියෙකුට හිමි වරප්‍රසාද පමණ ය.

ආයතනය නවකයන් අවශෝෂණයට විධිමත් වැඩ පිළිවෙළක් යොදා නැතිනම් ඔහුට හෝ ඇයට තවත් බොහෝ කාලයක් මේ අතවරයට මුහුණ දීමට සිදු වේ.

නවකයාට ද මෙහිදී විශාල කාර්යය භාරයක් පැවරේ. ඒ ආයතනයට හා තම සගයන්ට ඇති කැප වීම ප්‍රදර්ශනය කිරීමට උත්සුක වීම ය. ඒ කැප වීම ප්‍රදර්ශනයේ දී වැඩි දෙනෙකුගේ සහය ඉල්ලා සිටින්නේ නම් එය වඩාත් යහපත් ය. තමන් වැඩ කිරීමට සූදානම් වුව ද කිසිවෙකුට තර්ජනයක් වීමට අකමැති බව එයින් පෙන්වා සිටිය හැකි ය.

ආයතනයේ සම්ප්‍රදායන් කොතරම් විප්‍රකාර වුව ද ඒවාට අනුගත වීමට මුල් වකවානුවේ ඔහුට ඇයට සිදු වේ. ඒවා වෙනස් කළ යුතු තරමේ ඒවා වුව ද එවැන්නකට අත ගැසීමට තවම සුදුසුකම් තමන් සපුරා නැති බව නවකයා දත යුත්තේ ය.

පැරැන්නන්ට කල්ලි ගැසී කැරලි ගැසීමට නවකයෙකුගේ ඕනෑම පියවරක පුංචි පලුද්දක් වුව සෑහේ. ඒ නිසාම මුල් වකවානුවේ අතිශයින් ප්‍රවේශම් විය යුතු ය.

කල්ලි බොහෝ ඇති ආයතනයක නම් නවකයා තමන්ගේ පිලට දිනා ගැනීමට මේ කල්ලි ක්‍රියාත්මක වනු දකින්නට පුලුවන. ඒ සමහර විට අනියම් තර්ජනයන් හා වක්‍ර බිය ඇතිකිරීම මගින් විය හැකි ය. එය සරසවියක සිදු වන ක්‍රියාදාමයට බෙහෙවින් සමාන ය. වෙනසකට ඇත්තේ එය එලිපිට නොව වෙනත් අතිශයින් පුම්බන ලද ආයතනික කාරණා පදනම් කර ගෙන සියුම්ව සිදු කිරීම පමණ ය.

නවකයෙකු මෙහිදී අතිශයින් උපක්‍රමශීලී විය යුතු ය. එක කල්ලියක් හා අනන්‍ය වීම අනික් කල්ලිවල දොර නියත වශයෙන්ම වසා ගැනීමට පෙළඹවීමක් වන හෙයිනි. අනිත් අතට කල්ලිවලින් සමන්විත ආයතනයක තනි පුද්ගලයෙක් ලෙස පෙනී සිටීම අපහසු හෙයිනි.

මේ හේතු නිසාම සංක්‍රාන්ති සමයේදී එම ආයතනය තුළ නවකයාගේ ඉරණම බොහෝ දුරට කුමක් දැයි තීරණය වී අවසාන ය.

නවකයන්ට කළමනාකරුගේ විශේෂ උදව් අවශ්‍ය මේ නිසා ය.

කෙසේ වුව ද කළමනාකරුගේ මැදිහත් වීම ඍජුව සිදුවනවාට වඩා ආයතනයේ සෙසු අය හරහා සිදු කිරීම නවකයාගේ කටයුතු වඩා පහසු කිරීමට හේතුවක් වන බවත් මතක තබා ගැනීම වටී. එසේ නොවුනහොත් නවකයා තනි වීමට එයම හේතුවක් වන්නට පුලුවන.

කළමනාකරුවෙකු සමාජ මනෝ විද්‍යාව ඉගෙන ගෙන තිබේ නම් මේ මැදිහත් වීම වඩාත් උපායශීලීව කිරීමේ මෙවලම් ඔහු සතු ය. කළමනාකරුවෙකු මනෝ විද්‍යාව හා සමාජවිද්‍යාව පමණක් නොව සමාජ මනෝවිද්‍යාව ද උගත යුත්තේ ඒ නිසා ය.

තිස්ස අබේසේකරයන් ගැන ප්‍රණාමයක් පමණක් නොවේ. සන්නිවේදන පාඩමක් ද මෙහි අඩංගු ය.


මෙම කුඩා සටහන අග ලිපි දෙකක් අඩංගු ය. පළමු ලිපිය ලංකාවේ ලේඛකයෙකුගේ ය. දෙවැන්න ඇමරිකානු ප්‍රකාශනයකි. දෙකම තිස්ස අබේසේකර ගැන ය. පළමුවැන්න ඔහු අගය කළ යුතු කෙනෙකැයි කියයි. දෙවැන්න ඔහු අගය කළ යුත්තේ ඇයි ද යන්නට සාක්කි හා කරුණු ගෙන එයි. පළමුවැන්න කියවූ කෙනෙකුට තිස්ස අබේසේකරගේ වැඩ කිඩ ගැන දැනගන්නවා හැරෙන්නට එයින් ඉගෙන ගත හැකි යමක් නැත. දෙවැන්න කියවන්නෙකුට එයින් ගත හැකි බොහෝ දේ තිබේ. ඒ අතර තිස්ස අබේසේකරගේ රචනා ශෛලිය ප්‍රමුඛ ය.

    පළමු ලිපිය

නික්ම නොගිය අප්‍රමාණ මිනිසා

We heard the sad news of the demise of Tissa Abeysekara in 2009. He was a veteran film maker, versatile fine arts critic, brilliant writer, actor, academic and political activist. He excelled in many facets of film making and he was Sri Lanka’s finest, foremost and most accomplished screenplay writer( Nidhanaya, Welikatara etc.). He had a proven talent of writing both in English and Sinhala on any subject ranging from films, drama, music, poetry, Literary fiction, philosophy, culture, history or any social subjects. He made over 40 documentary films for the Government Film Unit before breaking through as a feature filmmaker with Karumakkarayo, based on Gunadasa Amarasekara’s controversial novel. This was followed by Mahagedara (1983) and Viragaya (1988), based on Martin Wickramasinghe’s novel, which was formerly thought unfilmable: Viragaya is considered one of the finest Sinhala films ever made. In 1996, his novella Bringing Tony Home won the prestigious Gratiaen Prize for the best piece of Creative Writing in English by a resident Sri Lankan. After his demise one commentator stated: “The void that he has left can only be understood if one looks at a washed away painting and understands and realizes that its beauty can never be glorified or recreated again.”

The death of Dr. Tissa Abeysekara leaves the inevitable question: are we doing enough to preserve the legacy of this man who was a journalist, scripter, filmmaker, actor, presenter, teacher, novelist and bilingual? Such virtuosos are not surplus in our country.

Dayananda Attanayake

——————————————————————————————————————

    දෙවැනි ලිපිය

The following is a part of a message sent by Tissa’s American Publisher in 2009.

On April 18, Tissa Abeysekara — writer, filmmaker, actor — passed away in his native Sri Lanka from complications resulting from a mild heart attack, two weeks shy of his 70th birthday. We feel honored to have had the privilege of introducing Tissa’s poignant fiction to an American audience with Bringing Tony Home. Tissa will be missed by his family, friends, and readers.

The following memories and reflections were contributed by Mark White, Scala House Press.

– – – – – – – – – –

The argument that what constitutes poetry is precisely what is lost when poetry is translated into another language is generally ascribed to Robert Frost. Until I had the honor of working with Tissa Abeysekara on the stories that would ultimately form Bringing Tony Home, I had always paid closer heed to the other half of that partial truth, that what constitutes poetry (and literature in general) is precisely what is saved in translation: namely, the poet’s and, by extension, another culture’s voice.

From my first introduction to Tissa’s work, what struck me most about his writing were the traits that we generally use to judge poets: his use of language, diction, syntax, and his ability to remain fixed on a detail — a piece of landscape, for instance — until he was satisfied that it was fully explored.

None of this is to say that his stories aren’t extremely moving on many levels: “Elsewhere” can be read as a severe indictment of Sri Lanka’s classist and patriarchal systems, and “Hark, the Moaning Pond ” is as powerful a myth-telling as I have ever come across. But for the most part it was less the terrain that Tissa covered than it was the language he used to explore that terrain that I found so affecting.
Randomly opening the collection, for example, I find this passage from “Elsewhere”:

It was dark under the rubber trees, and the sad whistle held until the Little Train came out of that gloom into the bright sunlight, and beyond the embankment on the left I saw a strip of paddy, a winding river of emerald green. On either side the undulating land was thickly timbered, and past all that and far away on the patch of blue sky there was a bluer shape like a brush stroke — Sri Pada, the Holy Peak — and it began moving with my angle of vision.

These two sentences are representative of the style he uses throughout all of his fiction. At their core, I believe, they reveal less a storyteller’s prose than they do a mirror to the movements of a mind. Like waves in the incoming tide, each phrase that Tissa employs, each fragment of thought, moves just beyond the previous one to cover the next piece of landscape, the next node of thought that he was exploring.

Tissa didn’t write to convey knowledge; his stories reveal a mind, nearing the end of its life, trying to make sense of everything in it. It was through language, through the distinct, undulating cadence of his sentences, that Tissa explored that mind.

And words. Like a poet, Tissa clung tenaciously to his words. A Sinhala writer who had adopted English as his “mother tongue” in the early 1960s, Tissa’s command of the English language was impeccable, and words were his blood. But of course he remained Sinhala, and Sri Lankan, and words like Amerikkan piti, banian, Gamage, hackery, niyara, Wesak, and so on, filled his prose. Most of Sinhala derivation, and some the legacy of Portuguese and British colonialism.

And nearly all of it “Greek” for Americans with little knowledge of Sri Lanka beyond news accounts of tsunamis or civil wars. So in the process of preparing the stories for American publication with Tissa, we were faced with the challenge of what to do with those words. While the meaning of most of them, in the context of their respective passages, could be inferred by a careful reader, there were many that I suggested we might consider “translating” for the sake of inclusivity. With not much effort, we certainly could have found “American” replacements that would have retained the integrity of the stories while making them slightly more accessible.

But in the end it was Tissa’s voice that won out — virtually every Sinhala or “colonial” word or phrase remained as he had originally placed it — and rightfully so. For it was in those words, I came to realize, it was in the precise details of his childhood landscapes that, if not his muse, then certainly Tissa’s identity as a writer, resided.

Sixty years into his life, as he set out to explore his memory through these beautiful stories, those words remained just as they were when he first experienced them as a child: Amerikkan piti, banian, Gamage, hackery, niyara. . . “Translating” them for the sake of “understanding” would have obliterated Tissa’s landscape, and with it, precisely what constituted his poetry.

ලංකාවේ බොහෝ කලාකරුවන් අගය කරන වැඩ සටහන්වල ඇත්තේ ද පළමු ගණයේ විවරණයන් ය.

අප උගත යුත්තේ දෙවැනි ලිපියේ අගැයිම් වලට ය. එවැන්නක් ලිවීම / කිරීම අපහසු ය. ඒ සඳහා තොරුතුරු දැන ගෙන තිබීම පමණක් මදි ය. එවැනි විචාරකයින් දුලබ ය. තිස්ස අබේසේකර එවැනි අයෙකි.