- නිශාන්ත කමලදාස
සංවාදයක අදහස අනෙකා තේරුම් ගැනීම ය. තමා ව තේරුම් කර දීම ය. සංවාදයක දී දෙවැන්න එන්නේ පළමුවැන්නෙන් පසුව ය. ඒ කියන්නේ මුලින් කෙරෙන්නේ අනෙකා ව තේරුම් ගැනීමට උත්සහ කිරීම බව ය. ඒ නිසා සංවාදයකට පිවිසෙන පුද්ගලයා තමන් දරන මතය වෙනස් කර ගැනීමට වුව සූදානමින් පැමිණෙන්නේ ය. ඒ නිසා ම සවන් දීමට වැඩි ඉඩක් සපයන්නේ ය.
විසංවාදයක දී තමා ව තේරුම් කර දීමට මූලිකත්වය දෙනු ලබන අතර වඩාත් ප්‍රමුඛ ව එන්නේ අනෙකා පරයා ජය ලැබීමට තිබෙන වුවමනාව ය. එවන් තැනක තමන් දරණ මතය ගැන බිංදු මාත්‍රයක හෝ සැකයක් ඒ පුද්ගලයාට නැත්තේ ය. ඒ නිසා වෙනස් වීමේ කිසි දු අදහසක් ද නැත්තේ ය. අනෙකා වෙනස් කිරීමේ වුවමනාවකටත් වඩා අනෙකා සම්බන්ධයෙන් ඇත්තේ ඔහු ව කිච කර දැමීමේ වුවමනාව ය. ඒ නිසා හැකි තාක් උත්සහ කරන්නේ කතා කිරීම තමන්ට පවරා ගැනීමට ය. වේගයෙන් සහ වැඩි ශබ්දයකින් කතා කිරීමට ය. අනෙකාට කතා කරන්නට ඉඩ නොදී යටපත් කර දැමීමට ය. ඔහුට/ඇයට සවන් දීමෙන් මග හැරීමට ය. ප්‍රතිපාර්ශ්වයට චෝදනා මුඛයෙන් මුල සිට ම කතා කිරීමට උත්සහ කිරීමක් ද මෙහි දී දැකිය හැකි ය. ඊටත් අමතර ව ප්‍රතිපාර්ශ්වයට පහත් අධම මෝඩ මුග්ධ වංක යනා දී ලේබල් අලවමින් කතා කිරීමක් ද ඇතැම් තැනක දැකිය හැකි ය.
මේ අවස්ථා දෙකේ දී ම ප්‍රේක්ෂකයන් සිටිය හැකි ය. එවිට විසංවාදීත්වය තවදුරටත් තීව්‍ර වන්නේ ය. එවන් වටපිටාවක සංවාදය අරමුණු කර ගෙන යන සාකච්ඡා පවා විසංවාදී වීමේ ශක්‍යතාවෙන් යුක්ත ය. සංවාද මණ්ඩපය විසංවාද මණ්ඩපයක් බවට රූපාන්තරණය වන විට ඒ මණ්ඩපය ක්‍රීඩා පිට්ටනියක් බවට ඉබේම පත් වන්නේ ය. විසංවාදය හතරේ හයේ පහර වල් එල්ල කිරීම දක්වා පහතට යන්නේ ය. දෙපාර්ශවය ම දැන් ආමන්ත්‍රණය කරන්නේ ප්‍රේක්ෂකයින් ව ය. බැලූ බැල්මට පෙනෙන්නේ එකිනෙකා ආමන්ත්‍රණය කර ගැනීම වුව ද සිදු වන්නේ ප්‍රේක්ෂකයින් ඇමතීම ය.
දෙපාර්ශවයට ම අවශ්‍ය දිනන්නට ය. අනෙකා පරදවා දිනන්නට ය. හැකි නම් ප්‍රේක්ෂකාගාරය ම තමන්ගේ පැත්තට ගැනීමට ය. දෙපැත්තට ම දිනන්නට හැකි, අවසන් ප්‍රතිඵලය අතිශයින් විවිධ හැඩ ගත හැකි, සංවාදයකට වඩා, මෙහි අවසන් ප්‍රතිඵලය ආරම්භයේ දී ම නිශ්චය ලෙස කිව හැකි ය. ඒ, අපේක්ෂාව දිනීම වුව ද, මෙහි දිනන කෙනෙක් හෝ පරදින කෙනෙක් සිටින්නේ නැති බව ය.
සංවාදයක අවසානයේ දෙපැත්ත ම වෙනස් වෙන නමුත් විසංවාදයක දී කිසිවෙකු වෙනස් වන්නේ නැත. තේරුම් ගත යුත්තේ දෙපාර්ශවය ම තමන් ඉන්නා තැනින් අඟලක් වත් සෙලවී නැති, සෙලවෙන්නේ නැති බව ය. කිසිවෙකු වෙනස් නොවේ නම් කිසිවක් වෙනස් වන්නේ නැත. කිසිවක් වෙනස් වන්නේ නැති නිසා කිසිවෙකු වෙනස් වන්නේ ද නැත. පරදිනවා නම් පරදින්නේ අලුත් දෙයක් හොයන ප්‍රේක්ෂකයින් පමණ ය.
සංවාදයක පළ වන කරුණු සංඛ්‍යාලේඛන තර්ක විතර්ක වෙනුවට විසංවාදයේ දී පළ වන්නේ හැඟීම් හා ආවේගයන් ය. දැමුණු බව වෙනුවට පළ වන්නේ ප්‍රකෝපකාරිත්වය ය. කණ වැඩ කරන්නේ නැති අතර කට, කණේ පණත් ගෙන, වේගයෙන් වැඩ කරන්නේ ය.
තමන්ගේ කරුණු සංඛ්‍යාලේඛන තර්ක විතර්ක වල දුර්වලකම් සඟවා අනෙකාගේ දුර්වලකම් එලි දක්වන්නේ ය. අනෙකාගේ කරුණු සංඛ්‍යාලේඛන තර්ක විතර්ක වල ශක්තිය සඟවා තමන්ගේ ඒවායේ ශක්තිය ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ ය.
සංවාදයක් නැරඹීමට පැමිණි නව දෙයක් ඉගෙනීමට පැමිණි මධ්‍යස්ථ මිනිසුන් සිටියේ නම් ඔවුන් ප්‍රේක්ෂකාගාරයෙන් ඉවත් වනු මේ උත්සන්න වීම් සමග දකින්නට පුළුවන. ඒ තවදුරටත් සංවාදයක් මෙතැන සිදු වන්නේ නැති බවට තේරුම් යන නිසා ය. පාර්ශව දෙකට ම අයත් අන්තවාදීන්ට නම් දැන් හොඳට ම ආතල් ය. තමන්ගේ පිල දිනන තුරු ඔවුන් හුරේ දමමින් බලා සිටිනු ඇත. ඒත් අප කලින් ද සඳහන් කළ පරිදි මෙතැන දිනන කෙනෙක් නැත. මේ විසුරුවා හරින්නේ හිස් අවකාශය පුරා විහිද යන හිස් වචන පමණ ය. එයින් සිදු වන සෙතක් නැත. මේ වාදය ආරම්භයේ දී බෙදුණු පිල් අවසානයටත් ඒ විදිහට ම බෙදී පවතිනවා විනා පිල් මාරුවක් සිදු වීමේ ඉඩක් මෙතැන නැත. ඒ නව අවබෝධයක් ප්‍රේක්ෂකයන් නොලබන නිසා ය.
මේ සම්බන්ධයෙන් හොඳ ම ආසන්න උදාහරණයක් අපට දැක ගන්නට ලැබෙන්නේ මහා බැංකුව හා වෘත්තීය සංගම් නියෝජිතයන් අතර පසු ගිය දිනක පැවති සාකච්ඡාවේ දී ය. ඒ සාකච්ඡාව මේ කරුණු ද සිතේ තබා ගෙන බලන්නේ නම් ඔබට එයින් වචනයෙන් මා මේ කියන දෙය හැබැහින් සිදු වෙනවා දැක ගත හැකි ය. එය නැරඹීමට පෙර ඔබේ මතය ලියා තබන්න. ඔබ ජය ගනු ඇතැයි පතන පිල කුමක් ද කියා ලියා තබන්න. ඉන් පසු සාකච්ඡාව නරඹන්න. නැවතත් මේ ලිපිය කියවන්න. මා කියන දෙය වටහා ගැනීමට ඇති පහසු ම ක්‍රමය එය ය.
සංවාදයක ප්‍රධාන අරමුණ දෙපැත්ත ම දිනන අස්ථානයක් සොයා ගැනීම ය. ඒ නිසා ම සංවාදයක දකින්නට ඇත්තේ දෙපාර්ශවය ම ඒ සඳහා තමන්ගේ කැප වීම ප්‍රදර්ශනය කිරීම ය. එකිනෙකාට උදව් කිරීම ය. අනෙකා තේරුම් ගැනීමට වෑයම් කිරීම ය. එසේ තේරුම් ගත හැකි ලෙස ප්‍රශ්න ඉදිරිපත් කිරීම ය. ඒවාට ලැබෙන උත්තර වලට හොඳින් සවන් දීම ය. සමහර විට ඒවා නැවත නැවතත් විමසීම ය. ඇතැම් විටක ලැබෙන විසඳුම හෝ සොයා ගත් සත්‍යය, දෙපාර්ශවය ම ඒ වන විටත් සිතා නොසිටි, අලුත් ම එකක් වීමේ ඉඩකඩ ද ඒ තුළ තිබෙන්නේ ය. විසංවාදයක එවැනි පොදු අරමුණක් නැත. ඒ නිසා දැනටමත් අප දන්නා කරුණු මිස නව යමක් නිරාවරණය වන්නේ නැත. අප අවසානයට සිටිනු ඇත්තේ ද අප පටන් ගත් තැන ම ය.
දැන් ඔබට ඔබේ නිගමනයට පැමිණිය හැකි ය. ඔබ දුටුවේ කුමක් ද? සංවාදයක් ද විසංවාදයක් ද? අප කතා කළ කරුණු වලට අමතරව ඔබට බැස ගත හැකි වෙනත් නිගමන තිබේ ද?
Management in Sinhala 