මිනිසෙකු යනු සංකීරණ ප්‍රපංචයකි. එය සැදී ඇත්තේ ඊට වඩා සරල වූ පද්ධතීන් ගණනාවක් එකතුව ය. ස්නායු පද්ධතිය, ශ්වසන පද්ධතිය, ආහාර ජිර්ණ පද්ධතිය ලෙස අප හඳුන්වන ඒ පද්ධතිවල ක්‍රියාකාරිත්වය මිනිස් ක්‍රියාකාරිත්වය තරම් සංකීර්ණ නැත. ඒ එක එකක් සැදී තිබෙන්නේ අවයව ගණනාවක එකතුවෙනි. උදාහරණයක් ලෙස ආහාර ජිර්ණ පද්ධතිය මුඛයෙන් ද ගල නාලයෙන් ද අමාශයෙන් ද අක්මාවෙන් ද වකුගඩු වලින් ද අතුනු බහන් වලින් ද සමන්විත ය. ඒ එක එකක ක්‍රියාකාරිත්වය ඊටත් වඩා සරල ය. ඒ අවයව සෑදී ඇත්තේ සෛල වලිනි. ඒ සෛලවල ක්‍රියාකාරිත්වය වඩාත් සරල ය. ඒ සෛල සෑදී ඇත්තේ ප්‍රෝටීන් වලිනි. ඒ ප්‍රෝටීන් අනුවල එකතුවෙනි. අනු පරමාණු වල එකතුවෙනි.
අපේ පමණක් නොව සියලු සත්ත්වයන්ගේ ද ශාකවල ද ඇත්තේ සෛල ය. එහෙත් ඒ සෛල එකතු වි සැදි තිබෙන පද්ධති එකිනෙකට වෙනස් ය. ජෛවී දේ පමණක් නොව ඉන් බාහිර දේ ද සැදී ඇත්තේ අනුවලිනි.
සරල ඒකක වලින් සෑදුනු සෑම සංකිර්ණ ඒකකයකම ඊට සම්බන්ධ වූ සරල ඒකක කිසිවක නැති නව ගුණයක් තිබෙන්නේ ය. එම නව ගුණය බිහිවන්නේ සරල ඒකක සංවිධානය වන ආකාරයෙනි.
සංකීර්ණ මිනිසුන් එකතුව මිනිසුන්ටත් වඩා සංකිර්ණ වූ ආයතන ගොඩ නගා තිබේ. රටවල් ගොඩ නගා තිබේ. තනි මිනිසෙකුට කරන්නට බැරි විශ්ව කර්ම වැඩ කිරීමේ මේ ආයතන හා රටවල් අපූරු සමත්කම් දක්වා තිබේ.
බොහෝ දෙනෙකුට මේ පුදුම සහගත කාරණය තේරුම් කර ගැනීමට අමාරු ය. ඔවුහු ඒ නිසා ම කිසියම් මධ්‍යගත යමක පාලනය යටතේ මෙය සිදු වෙතැයි සිතති. මිනිසෙකු සම්බන්ධයෙන් නම් ඔවුන්ට ඒ මධ්‍යගත දේ හැටියට දැනෙන්නේ සිත ය. රටක් සම්බන්ධයෙන් නම් රජය ය. ආයතනයක් සම්බන්ධයෙන් නම් ආයතනයේ ලොක්කා ය.
ඇත්තටම එවැනි මධ්‍යගත දෙයක් නැත. ඒ මධ්‍යගත යැයි සිතන දෙය පද්ධතිය තුළ තවත් එක සංඝටකයක් පමණ ය. ආයතනයක ලොක්කෙකුට ආයතනය පාලනය කළ හැක්කේ සෙසු අයගේ අනුමැතිය ඇති තාක් පමණ ය. රජෙකුට ද එය එසේ ම ය. ලොක්කන් සහ රජවරු ඇතැම් අවස්ථාවක විසිවන්නේ තවදුරටත් ඒ අනුමැතිය අහිමි වූ විට ය. මනුෂ්‍ය ශරීරය තුළ තිබෙන සිතට ද ඒ තත්වය ම උදාවන්නේ ය.
සිතට පැවතිය හැක්කේ අනෙක් පද්ධති පවතින තාක් පමණ ය. ශ්වසන පද්ධතිය අවහිර වීමක දී මුලින් මුර්ඡා වෙන සිත එය දිගින් දිගටම පැවතියොත් මිය යන්නේ ය. ආහාර ජීරණ පද්ධතිය ලෙඩ වුවහොත් සිත ද දුර්වල වන්නේ ය. සිතිම අමාරු වන්නේ ය. ස්නායු පද්ධතිය ලෙඩ වුවහොත් සිතට සිතුවාට කිසි දෙයක් කර ගන්නට බැරි වන්නේ ය. සිරුරෙන් ස්වායත්ත හිතක් නැත. සිත මේ සියල්ලේ අග්‍රඵලය විය හැකි ය. එහෙත් ඒවායින් තොරව පැවැත්මක් ඊට නැත.
මේ සියල්ල කීවේ ලෝකය නිසි ලෙස තේරුම් ගැනීම කළමනාකරුවෙකු විසින් නිවැරදිව කළ යුතු නිසා ය. දැන් මේ අවබෝධය ඇති ව අපි වෙළඳ පොල දෙස බලමු.
වෙළඳ පොල පාලනය කරන කිසිවෙකු නැත. ආණ්ඩුව පාලනය කරනවා යැයි කීවාට හරි හැටි විමසා බැලුවහොත් වෙළඳ පොල සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුවට කළ හැකි දේ අල්ප ය. වෙළඳ පොල කටයුතු සිදු වන්නේ ස්වාධීනව තමන්ගේ කටයුතු වල නිරත වන මිලියන් ගණන් ජනතාවගේ ස්වාධීන ක්‍රියාකාරිත්වයේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට ය. යම් හෙයකින් ආණ්ඩුව මේ සම්බන්ධයෙන් මැදිහත් වීමක් කරන්නට හිතුවා යැයි අපි සිතමු. සිදු වනු ඇත්තේ කුමක් ද?
නිශ්චිත මැදිහත් වීමක් ගෙන අපි මෙය විමසන්නට බලමු. ආණ්ඩුව පොල් මිල පාලනයට මැදිහත් වන්නේ යැයි සිතමු. ප්‍රතිඵලය කුමක් වනු ඇද්ද? පළමුව පොල් හිඟයක් ඇති වනු ඇත. දෙවනුව පොල්වල නියම කළ මිලට විකුණනු ඇත්තේ බාල පොල් ය. හොඳ පොල් නිල වෙළඳපොලට නෑවිත් අලෙවි වනු ඇත. බ්ලැක්මාර්කට් යන සුන්දර වචනයෙන් හඳුන්වනු ලබන වෙළඳපොලක මිස විවෘත වෙළඳ පොලක හොඳ පොල් මිලදී ගැනීමට නොහැකි වනු ඇත. බ්ලැක් මාර්කට් මිල කලින් තිබුණ මිල ද ඉක්මවන මිලක් වනු ඇත. ආණ්ඩුවේ අපේක්ෂාව ජය නොගනු ඇත. ඒ කියන්නේ ආණ්ඩුවට ඒතරම් බලයක් තිබිය දී වුව ද මැදිහත් වීමක් හරහා කළ හැක්කේ මිල අඩුකිරීමකට වඩා වෙනස් ප්‍රතිඵලයක් ඇති කිරීමට පමණක් බව ය. එයින් පෙනී යන්නේ කුමක් ද? ආණ්ඩුව මේ සංකීර්ණ සංඝටක ගණනාවකින් සමන්විත වෙළඳ පොළ තුළ තවත් එක සංඝටකයක් පමණක් බව ය. එයට බලපෑමක් කළ හැකි බව ඇත්ත ය. එහෙත් ඒ නිරපේක්ෂ බලපෑමක් නම් නොවේ. තමන්ට අවශ්‍ය දෙය ම කර ගත හැකි බලපෑමකට එවැනි ප්‍රබල සංඝටකයකට පවා ඉඩක් මේ සංකීර්ණ පද්ධති තුළ නැත.
හරියට හිත ප්‍රබල වුව ද ශරීරයට ඔරොත්තු නොදෙන කටයුතු වල ශරීරය එකවර යොදවන්නට හිතට නොහැකි වාක් මෙන් ය.
ආයතන ප්‍රධානයෙකු ද ආයතනයක මෙසේ එක් සංඝටකයක් පමණක් වන බව ප්‍රධානීන් දැන සිටිම හොඳ ය. ඒ ප්‍රධානිත්වය පවතින්නේ ඔහුුගේ / ඇයගේ අණ පිලිපැදිමට එකඟවන තාක් පමණ ය. රටේ නායකයෙකු පවා එයින් වෙනස් වන්නේ අල්ප ව ය. දිග්ගැස්සුණු යුද්ධයෙන් ද කැරලිවලින් ද අදටත් නොවිසඳී පවතින ජනවාර්ගික අර්බුදයෙන් පමණක් නොව මෑතක මතු වූ ව්‍යවස්ථා අරගලයෙන් ද ප්‍රකාශයට පත් වුනු පසුගිය කාලයේ ලංකාවේ රාජ්‍ය ක්‍රමය තුළ අර්බුදය කියා සිටියේ ද කවරෙකුටවත් නිරපේක්ෂ බලයක් හිමි නොවන බව ය. ඕනෑම බලවන්තයෙකු ද පද්ධතිය තුළ එක් සංඝටකයක් පමණක් බව ය. එය පරීක්ෂා කිරීමට යෑම තුළ අනපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල පවා ලැබිය හැකි බව ය.
ගොඩනැගිල්ලක් හදා ඒ ගොඩනැගිල්ලට අවශ්‍ය මේස පුටු සපයා දී ඒවායේ වාඩි වී වැඩ කරන්නට මිනිසුන් බඳවා ගෙන ඔවුන්ට වැඩ කරන්නට කී පමණින් ආයතනයක් බිහි කර ගත නොහැකි ය. ආයතනය සක්‍රිය ආයතනයක් වන්නේ එකිනෙකාගේ වැඩ ඌණ පූර්ණය කිරීමට සමත් ලෙස ආයතනය ක්‍රියාත්මක කර වීම හරහා ය. ඊට අවස්ථාව දීම හරහා ය. එකිනෙකා සමග සහයෝගයෙන් වැඩ කළ හැකි ඔවුන් අතර මනා සන්නිවේදනයක් පවත්වාගෙන යා හැකි එකිනෙකාගෙන් ඉගෙන ගත හැකි පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීම හරහා ය. ඊටත් වඩා අවශ්‍ය එවැන්නක් නිර්මාණය වීමට, ගොඩ නැගීමට, ඉඩ හසර දෙන පරිසරයක් ඇති කිරීම ය. ඒ සඳහා වැඩ කරන මිනිසුන්ට එකිනෙකා සමග සංවාදයේ යෙදී වඩා සුදුසු ක්‍රමවේදයන් හා ක්‍රම පද්ධතීන් බිහිකර ගැනීමට ඉඩ හසර සැලසීම ය. එවැන්නක් ඇති නොකර තමන්ගේ වාදනයට නටන්නට පමණක් කියන නායකයෙකුට හරි හමන් ආයතනයක් ගොඩ නැගිය නොහැකි ය.
ආයතනයක් යනු, නායකයා එහි සංඝටකයක් පමණක් වන, එකිනෙකා අතර සංකීර්ණ සම්බන්ධතා ගොඩ නැගීමට ඇති ඉඩ හසර මත මිනිස් සමූහ ක්‍රියාකාරිත්වය තුළ ක්‍රමයෙන් සැකසෙමින් තැනෙන්නකි. නායකයාගේ තීරණාත්මක භූමිකාව වන්නේ ඊට ඉඩ හසර සැලසීම ය. බොහෝ නායකයින් කරන්නේ එසේ ක්‍රමයෙන් බිහිවීමට නියමිත ආයතනය වසා සෙවනැල්ලක් මෙන් පැතිරෙමින් ඊට හරස් වීම ය. එවැනි නොනායකයින් ඉතා ඉක්මණින් ඉතිහාසයේ කුණු බක්කියට තල්ලු වනු ඇත. එසේ තල්ලු නොවනුහොත් ආයතනයත් මරා ගෙන ඔහුත් මිය යෑමට නියමිත වන්නේ ය.
ඒ නිසාම සංකීර්ණ පද්ධති ක්‍රියාකරන ආකාරය පිළිසිඳ දැනීමත් එවැනි සංකීර්ණ පද්ධතියක් සහිත ආයතනයක් තුළ නායකයාගේ කුදු බව පසක් කර ගැනීමත් කළමනාකරුවෙකුට අත්‍යවශ්‍ය ය.
Management in Sinhala 