බොහෝ දෙනෙකු නව ආයතනයකට බැඳෙන්නේ කප්පරක් අපේක්ෂා හා බලාපොරොත්තු ඇතිව ය. ඒ අතරින් බොහෝ දෙනෙකුගේ වඩාත් ප්රමුඛ ඉලක්කය වන්නේ ආයතනයට කිසියම් දායකත්වයක් ලබා දී එහි ප්රයෝජනවත් සහකරුවෙකු වීම ය. ඒ හරහා තම අනාගතය වෙනුවෙන් ශක්තිමත් අත්තිවාරමක් දමා ගැනීම ය. තමන්ට නමක් හදා ගැනීමට ය. නිකම් නමක් නොව කීර්ති නාමයක් ලබා ගැනීමට ය.
එහෙත් ඇතැම් ආයතනයකට සම්බන්ධව වන කෙනෙකුට නොබෝ කලකින් පෙනී යන්නේ ඒ අපේක්ෂාව ඉටු කර ගැනීම සිතූ තරම් පහසු නොවන බව ය. වැඩවලට පොලු දැමීමට, ඒවාට ගැරහීමට, ඒවා අවතක්සේරු කිරීමට, පමණක් නොව, ඒවා දෙස උපහාසයෙන් බැලීමට ද වැඩිදෙනෙකු පුරුදු වී ඇති බව ය. තමන් අනුග්රහය අපේක්ෂා කළ ප්රධානියාගෙන් පවා ඇතැම් විට ඊට නිසි සහයෝගයක් නොලැබෙන බව ය. නවකයාගේ උද්යෝගය ප්රධානියාට ද තර්ජනයක් ව ඇති බව ය. ආයතනයේ නීති රීති පවා සැදී පැහැදී ඇත්තේ වැඩ කිරීමට නොව වැඩ පමා කිරීමට බව ය.
දහසක් බලාපොරොත්තු ඇතිව සේවයට බැඳෙන නවකයෙකුට මෙය ඔරොත්තු නොදෙන තරමේ අත්දැකීමකි. මේ ගැන අදහසක් පල කළ විට පවා එයට සහකම්පනයෙන් යුතුව සවන් දෙන කෙනෙකු සොයා ගැනීම ද ඇතැම් විට අපහසු වීම නිසා විශාල තනි කමක් ඔහුට ඇයට දැනෙයි. එසේ සවන් දෙන කෙනෙකු පවා සියල්ල අවසානයේ පවසනු ඇත්තේ අපිත් ආපු මුල් කාලෙ එහෙම හිතුව. ඒ වුනාට මෙතැන ඔහොම තමයි. කියන දෙයක් කර ගෙන ඉන්නවා ඇරෙන්න ලොකු දේවල් කරන්න යන්න ඕන නැහැ යනුවෙනි. තනිකම දෙගුණයක් වී එවිට දැනෙන්නේ ය. අනාගතය අඳුරු යැයි සිතෙන්නේ ය.
මේ තත්වයට මුහුණ දෙන කෙනෙකුට ගත හැකි පියවර කිහිපයකි. එකක් පලා යෑම ය. වෙනත් ආයතනයකට යෑම ය. වැඩ දිරිගන්වන ආයතනයක් හෝ ප්රධානියෙකු සොයා ගැනීම ය. එය කියන තරම් පහසු නැත. අමාරුවෙන් ලබා ගත් රැකියාව අත් හැරීම පහසු නැත. ඉක්මණින් ආයතන මාරු කිරීම තමන්ගේ වෘත්තීය ජීවිතයට වැටෙන අඳුරු සෙවනැල්ලක් නිසා හැකියාව තිබුන ද කමිසයක් ගලවා දමනවාක් මෙන් ආයතනයක් මාරු කරන්නට බැරි ය.
ඊළග විකල්පය තිබෙන තත්වය වෙනස් කර ගැනීමට සටනට බැසීම ය. සත්ත්ව පරිණාමයේ දී සෑම සත්වයෙකුම මේ පලා යෑම හෝ සටන් වැදීම (flight or fight) යන දෙකින් එකක් තෝරාගැනීමට පුරුදු පුහුණුව සිටිති.
නවකයෙකු ලෙස සටන් කිරීමක් ගැන ඇතැම් තැනක හිතන්නටවත් බැරි ය. අවදානම ගැනිමට සූදානම් වන නවකයෙකුට සිදු වන්නේ පැරද පසු බැසීමට ය. පළපුරුදු සමාජිකයන් විසින් මේ නවක අතිධාවනකාරයා මෙල්ල කර ඇතැම් විටක සල්ලම් කරනු ලබනවා ඇත.
අවසානයේ සිදු වන්නේ පලා යෑමට ය. සටනක් නොකර පලා යනවා වෙනුවට, සටනක් කර පසුබැස පලා යෑමට ය. පරාජිතයෙකු ලෙස පලා යෑමට ය. එලවනු ලැබීමට, අස් කරනු ලැබීමට, යටත් වීම ට ය. එය ද අනාගත වෘත්තීය ජීවිතයට එල්ල කරන්නේ කළු පැල්ලමකි. අමාරුකාරයෙකු ලෙස හංවඩු ගසා ගත් කෙනෙකුට තව තැනක දොර ඇරෙන්නේ ද නැත.
ඒ නිසා බොහෝ අය තෙවැනි විකල්පයක් සොයා ගෙන සිටිති. ඒ වැඩිමනත් දෙයක් නොකර කියන දෙයක් කර ගෙන සිටීම ය. වහලෙකුගේ තත්වයට තමන් පිරිහෙලා ගැනීමට සිත හදා ගැනීම ය.
බොහෝ අකාර්යක්ෂම ආයතනවල පිරී ඉතිරී ඉන්නේ, සටන් කිරීමට ධෛර්යක් නොමැති, පලා යෑමට තැනක් නොමැති, වැඩි යමක් නොකර කියන දෙයක් කර ගෙන ඉන්නට හිත හදා ගත්, මිනිසුන් ය. ඔවුන් නරක මිනිසුන් නොවේ. කුසීත මිනිසුන් ද නොවේ. ක්රමය විසින් අබාධිත කරවූ මිනිසුන් ය.
බැලූ බැල්මට පෙනෙන්නේ නවකයෙකු කොහොම ගියත් හිර වෙන බව ය. ක්රමය විසින් හිර කරනු ලබන බව ය.
එහෙත් හොඳින් විපරම් කරන්නේ නම් අපට සිව් වෙනි විකල්පයක් ද තිබෙන බව පෙනෙනු ඇත. ඒ ආයතනයේ හැටියට, එයින් පැන වී අති සීමාවන්ගේ හැටියට, අපේ අපේක්ෂාවන් සීමා කර ගැනීම ය. සියලු අපේක්ෂාවන් අත්හැර දැමීම හෝ ඒ සියල්ල සාක්ෂාත් කර ගැනීම වෙනුවට ආයතනය තුළ ඇති සීමාවන් යටතේ යථාර්ථයක් කර ගත හැකි අපේක්ෂා කීපයක් සොයා ගැනීම ය. ඒ වෙනුවෙන් වැඩ කිරීම ය.
ඒ සඳහා යථාර්තවාදි කාල රාමුවක් සාදා ගැනීම ය. ඒ කාල වකවානුව තුළ ඉලක්කය ළගා කර ගත හැකි වැඩ පිළිවෙලක් සැලසුම් කර ගැනීම ය. එයට අවශ්ය සහය ලබා ගනු සඳහා දී ඇති සීමාවන් තුළ උපාය මාර්ග සැළකිල්ලෙන් තෝරා ගැනීම ය. ටිකෙන් ටික පියවරෙන් පියවර ඉලක්කයට ගමන් කිරීමට සන්සුන් ව පියවර මැනීම ය.
ඒ අතරතුර තමන්ගේ හැකියාවන් කුසලතාවයන් හා නව දැනුම සම්පාදනය කර ගැනීම ය. අවශ්ය වුවහොත් හා ඉඩ ලැබුනොත් නව තැනකට යා හැකි තරමට ශක්තියක් ගොනු කර ගැනීම ය. එසේත් නැතිනම් තමන්ට ආයතනයේ සීමාවන්ට අභියෝග කළ හැකි මට්ටමේ පෞර්ෂයක්, බලයක් හා කුසලතාවයන් ගොඩ නගා ගැනීම ය. ආයතනයේ සීමාවන් ඉක්මවිය හැකි බලයක් ගොඩ නගා ගැනීම ය. ආයතනය තම මතයට නතු කර ගත හැකි අනුගාමිකයන් පිරිසක් හදා ගැනීම ය. ඔවුන් බලාත්මක කිරීමට වෙහෙසීම ය.
නොකළ යුතු එක ම දෙය නම් උකටලී වී නිකම් සිටීම ය. එයින් සිදුවන්නේ තමන් කුණු වීම ය. අලස වීම ය. කිසි වැඩකට නැති කෙනෙකු වීම ය.
ඒ නිසා අවසාන වශයෙන් බැස ගත යුතු නිගමනය වන්නේ, ඔබ ආධුනිකයෙකු නම්, ආතනයේ සීමාවන් ඉදිරියේ ඔබ විසින් කළ යුත්තේ ඔබේ අපේක්ෂා ඒ සීමාවන් ඉඩ දෙන ප්රමාණයට නැවත සකස් කර ගැනීම බව ය. ඒ සීමා කරන ලද අපේක්ෂාවන් ඉටු කර ගැනීමට වෙර දරණ අතරේ, ඔබේ අවසාන අපේක්ෂා ඉටු කර ගැනීම සඳහා, සටන් කිරීමට හෝ පලා යෑමට අවශ්ය කුසලතා දැනුම හා විභවතා සාදා ගැනීමට ද වැඩ කිරීම බව ය.
ඉර අල්ලා ගැනීමට බැරි නම් ඔබ කළ යුත්තේ, උකටලීව පසු බැසීම නොව, හඳ අල්ලා ගැනීම ඔබේ නව ඉලක්කය කර ගැනීම ය.